Komende dinsdag, 31 oktober, is het Halloween. In Amerikaanse films gaan kinderen dan verkleed langs de deuren om om snoep te vragen: trick or treat! De thuisblijvers dossen zich uit als Graaf Dracula om de bedelende kindertjes vervolgens de stuipen op het lijf te jagen. Dit fenomeen krijgt in Nederland steeds meer voet aan de grond. Afgelopen week stond er al een stel meisjes voor de deur die vast kwamen aankondigen dat ze op 31 oktober weer langs zouden komen. Als we dat niet wilden konden we het briefje dat ze ons gaven voor het raam hangen.
Het lijkt alsof dit feest is overgewaaid vanuit de VS, maar het is eerder andersom. De naam Halloween is een verbastering van het Middeleeuwse All Hallow’s Evening, waarbij hallow voor heilige staat. Het is immers de vooravond van Allerheiligen dat op 1 november plaats vindt. De christelijke kerk heeft niet toevallig voor dit moment gekozen om stil te staan bij het leven van heiligen, hun dood en het overlijden van leden van kerkgemeenschap. De oorsprong van dit feest ligt in de Keltische traditie en gaat millennia terug.
Rond 31 oktober, tussen het begin van de herfst en het begin van de winter, vierden de Kelten Samhain; voor hen het begin van het nieuwe jaar. Dit was een belangrijk magisch en feestelijk moment. De laatste oogst werd binnengehaald, het vee werd geslacht en er was een groot vuur dat de kou van de aanstaande winter nog even op afstand moest houden. Terwijl ze rondom dit vuur zaten, werden de dierbaren die in het afgelopen jaar waren gestorven herdacht. De Kelten geloofden dat er tijdens deze nacht een barst in de tijd ontstond, waardoor het voor de doden mogelijk werd om naar de aarde terug te keren. Om te blijven moesten de overledenen een lichaam vinden en de levende Kelten wilden niet overgenomen worden. Daarom verkleedden ze zich, zodat de doden zouden denken dat ze één van hen waren.
Trick or treat en pompoenen
Op deze avond gingen de druïden gingen langs de boerderijen om voedsel (treat) voor de overledenen in te zamelen. Deed een boer hier niet aan mee, dan zou er iets vreselijks gebeuren; het beste werkpaard werd gestolen of de kippenschuur zou in brand ten onder gaan (trick).
Hét symbool voor Halloween is de uitgeholde pompoen, met een semi boosaardig gezicht en een kaarsje erin; de zogeheten jack-o-lantern. Over de oorsprong bestaan verschillende verhalen. Zo was er de Ierse schavuit Jack die na een akkefietje met de duivel zowel in de hemel als in de hel niet welkom was. Hij werd door de duivel met slechts een brandend kooltje voor wat licht op pad de eeuwige duisternis in gestuurd. Uit een raap die hij aan het eten was maakte hij een lantaarn zodat het kooltje niet uitging door de wind en de jack-o-lantern was geboren.
Vroeger in Ierland waren er geen pompoenen, maar toen de Kelten vanuit Ierland in de 19e eeuw naar Amerika emigreerden, verhuisde de traditie mee. Door de tijd en de beschikbare middelen (van raap naar pompoen) evolueerde het feest tot wat het nu is.
Bij ons staat de jack-o-lantern al klaar. Manlief en ik gaan eens even verzinnen hoe we die kindertjes komende dinsdag eens flink kunnen laten schrikken. Muhahaha…